استاندارد اتکس ATEX چیست ؟
استاندارد اتکس در کشورهای اروپایی اهمیت فوق العاده ویژه ای دارد و معمولا شامل دو دستور العمل می باشد. دستور العمل های استاندارد اتکس سیستم های حفاظتی و ایمنی تجهیزات هستند که باید به صورت دقیق و کامل اجرا شوند. هر گونه سیستم های پر خطر که شامل تجهیزات منفجره و سایر تجهیزات مکانیکی هستند، باید این استاندارد را داشته باشند.
در برخی مناطق پرخطر که وجود گاز، سیالات و سایر موارد ممکن است خطر آفرین بوده و منجر به ایجاد آتش سوزی های بزرگ شوند، باید از تجهیزاتی استفاده شود که تا حدودی این خطرات را کاهش می دهند. استاندارد آتکس یکسری قوانین خاص برای محیط های مختلف داشته و با کمک آن برای هر تجهیزات کد مخصوص قرار داده شده که مشخص کننده استفاده در محل های مختلف می باشد. در ادامه مطلب توضیحات بیشتری در رابطه با این استاندارد داده می شود جهت کسب اطلاعات بیشتر ادامه مطلب را مطالعه کنید.
خواندن کدهای استاندارد اتکس
قبلا نیز گفته شد که هر یک از تجهیزات کاربردی در صنایع خطرناک کد مخصوص دارند. این کدها به ما نشان می دهد کدام تجهیزات در کدام بخش و قسمت باید مورد استفاده قرار گیرند. اما نحوه خواندن کدهای استاندارد ATEX به چه صورت است؟ خواندن هر یک از کدها که روی تجهیزات قرار گرفته اند نیاز به دانش خاصی دارد، حتی در بسیاری از مواقع خواندن این کدها برای افراد حرفه ای نیز سخت به نظر می رسند. تمامی کدهایی که روی تجهیزات قرار دارند حروف اول آن ها با EX شروع می شود که در اول و وسط کدها معمولا بکار رفته است. برای اینکه بتوانید کدها را راحت تر بخوانید آن را به دو بخش تقسیم کنید، بخش اول پیشوندهای EX و بخش دیگر پسوندهای آن است. اینکار به یادگیری و خواندن ساده کدها کمک می کند.
گروه های اصلی تجهیزات استاندارد اتکس
تنها ۳ گروه شامل تجهیزات اصلی می شوند که به شکل زیر تقسیم بندی خواهند شد:
- در گروه اول از یکسری تجهیزات استفاده می شود که وجود آن ها بیشتر برای مناطق زیر زمینی و معادن مناسب است. در این مناطق حتی گرد و غبار یا بخار می تواند باعث احتراق شود.
- در گروه دوم معمولا گاز، بخار و مه می تواند سبب ایجاد انفجارهایی شود، البته انفجار در این گروه کمتر رخ می دهد.
- گروه سوم شامل یکسری تجهیزات است که انفجار در آن مکان ها خیلی کم رخ می دهد. در واقع در حالت عادی امکان انفجار وجود ندارد مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد تا انفجار شود.
زون های استاندارد اتکس (ATEX)
دسته بندی زون در این استاندارد مهم بستگی به یکسری معیارها دارد که شامل سه دسته می شوند. این معیارها عبارتند از: ماده انفجاری در محیط چیست؟ گاز یا غبار؟ محیطی که تجهیزات در آن قرار می گیرند معدن است یا خیر؟ مقدار عامل انفجاری در محیط چقدر است؟ زون هایی که بر اساس این سه معیار تقسیم بندی می شوند دارای کدهای خاصی هستند. هر قدر تعداد اعداد هر کد بالاتر رود به معنای کاهش خطرات است. در این بخش از مطلب تقسیم بندی زون ها را بر اساس مناطق مختلف بررسی خواهیم کرد:
۱. منطقه ۰ اولین منطقه مورد نظر برای دسته بندی زون است. مخلوط های انفجاری در این منطقه بسیار زیاد بوده و همیشه نیز وجود دارند. تجهیزاتی که در منطقه ۰ مورد استفاده قرار می گیرند باید رده ۱ باشند.
۲. در منطقه ۱ مخلوط های انغجاری وجود دارد اما تعداد آن ها نسبت به مخلوط های انفجاری منطقه ۰ بسیار پایین تر است. تجهیزاتی که در رده ۱ و ۲ استفاده می شوند برای این منطقه مناسب تر هستند.
۳. در منطقه ۲ معمولا مخلوط های انفجاری زیادی وجود ندارد، اما گاهی به صورت غیر طبیعی یا به ندرت شاهد وجود این مخلوط ها هستیم که برای کنترل آن ها نیاز به تجهیزات دسته ۱، ۲ و ۳ هستیم.
در کنار مناطقی که گفته شد چند منطقه دیگر نیز وجود دارد که در آن ها بیشتر شاهد ابرهای گرد و غبار هستیم. این مناطق عبارتند از:
۱. منطقه ۲۰ یکی از مناطق مهم است که در آن مخلوط های زیادی به صورت مداوم وجود دارد و در این مرحله باید تجهیزات رده ۱ استفاده شود.
۲. در منطقه ۲۱ نیز مخلوط های انفجاری وجود دارند اما به صورت متناوب. برای مهار این مخلوط ها باید نجهیزاتی که در رده ۱ و ۲ قرار دارند استفاده شوند.
۳. منطقه ۲۲ نیز جزء مناطق مهم بوده که مواد انفجاری در آن به ندرت دیده می شوند. در این منطقه باید تجهیزاتی که در دسته ۱، ۲ و ۳ قرار دارند استفاده شود.
سخن پایانی
با خواندن این مطلب متوجه اهمیت گواهینامه اتکس خواهید شد. این استاندارد علاوه بر تضمین ایمنی محل کار و جان پرسنل برای سلامت تجهیزات نیز اهمیت دارد. تمامی محصولات، تجهیزات و پرسنلی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با مواد منفجره سر و کار دارند و در معرض خطر آتش سوزی هستن شامل این استاندارد می شوند. علاوه بر اینها داشتن این استاندارد اعتماد مشتریان را به کسب و کار جلب نموده و فروش محصولات بیشتر خواهد شد.